VFR (Visual Flight Rules - Κανόνες Πτήσης Εξ'όψεως) Είναι ο τύπος αεροναυτιλίας με τον οποίο ένας πιλότος μπορεί να ακολουθεί μια πορεία εξ' όψεως. Κατ' επέκταση δε μπορούμε να έχουμε VFR πτήση όταν οι συνθήκες που επικρατούν δεν επιτρέπουν να έχουμε την απαραίτητη ορατότητα. Συγκεκριμένα ο καιρός θα πρέπει να καλύπτει τα VFR μετεωρολογικά ελάχιστα, δηλαδή συνθήκες VMCVMCDefinition: Visual Meteorological Conditions...
που καθορίζονται από την εκάστοτε αρμόδια αρχή πολιτικής αεροπορίας. Σε περίπτωση που οι καιρικές συνθήκες είναι κάτω από τις VMC, τότε ο πιλότος πρέπει να συνεχίσει να πετά με τη βοήθεια των οργάνων και όχι εξ όψεως.
Στο παρακάτω πίνακα αναγράφονται οι προϋποθέσεις για να ισχύουν VMC συνθήκες.
Κανόνες για την εκτέλεση VFR πτήσης
- Για να μπορεί ο πιλότος να πετά VFR θα πρέπει να είναι σε θέση να έχει οπτική επαφή με το έδαφος και να έχει τέτοια ορατότητα ώστε να μπορεί να αποφεύγει εμπόδια και άλλα αεροσκάφη. Επίσης θα πρέπει να έχει τέτοια απόσταση από τα σύννεφα, έτσι ώστε να υπάρχει η απαραίτητη ορατότητα για να εξασφαλίζεται η ασφάλεια της πτήσης.
- Στις VFR πτήσεις ο πιλότος αναλαμβάνει την ευθύνη να αποφεύγει εμπόδια και άλλα αεροσκάφη, ενώ γενικά δε δίνονται οδηγίες από το ATCATCDefinition: Air Traffic Control...
για την πορεία και τα ύψη της πτήσης. Παρόλα αυτά, σε περίπτωση που η περιοχή καλύπτεται από ραντάρ και ο φόρτος εργασίας το επιτρέπει, μπορεί ένας πιλότος να ζητήσει οδηγίες από το ATC, χωρίς όμως απαραίτητα να τον διαχωρίσει από άλλα αεροσκάφη. - Άλλος ένας κανόνας είναι το τελικό ύψος που θα πρέπει να πετάξει ένα αεροπλάνο και εξαρτάται από την πορεία που θα κινείται. Έτσι όταν έχει πορεία από 0 - 179 μοίρες το ύψος που πρέπει να έχει είναι μονές χιλιάδες + 500 πόδια, ενώ για πορεία 180 - 359 μοίρες, θα πρέπει να έχει ζυγές χιλιάδες + 500 πόδια. Σε κάποιες περιοχές για τις οποίες έχουν εκδοθεί ειδικοί χάρτες VFR ο πιλότος θα πρέπει να ακολουθεί τις συγκεκριμένες πορείες που αναγράφονται σε αυτούς, καθώς και τα μέγιστα ή ελάχιστα ύψη.
- Σύμφωνα με τους κανονισμούς που ισχύουν στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη για πτήσεις VFR, ένας πιλότος δε πρέπει να πετά κάτω από ύψος 1000 ποδιών από το έδαφος όταν διέρχεται από περιοχή που υπάρχει υψηλή συγκέντρωση ανθρώπων. Σε περιοχές που δεν υπάρχουν άνθρωποι ή πάνω από τη θάλασσα, το ύψος αυτό είναι τα 500 πόδια.
- Κάτω από το FL100 (10000ft) το όριο ταχύτητας είναι 250kts. Ενδεχόμενος το όριο να ισχύει για μικρότερα ύψη αν αυτό είναι δημοσιευμένο σε χάρτη ή όταν ζητηθεί από το ATC.
- Σε όλους τους εναέριους χώρους εκτός του Class E και G, απαιτείται εξουσιοδότηση και συμμόρφωση στις οδηγίες από το ATC. Σε περιοχή Class E ο πιλότος πρέπει να επικοινωνεί με το control και να συμμορφώνεται με τις οδηγίες του ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας.
- Μια VFR πτήση μπορεί να εκτελεστεί μόνο την ημέρα και συγκεκριμένα μισή ώρα πριν από την ανατολή του Ηλίου και μισή ώρα μετά τη δύση του.
- Όταν εκτελούμε μια πτήση VFR θα πρέπει από την στιγμή που περνάμε το σημείο κράτησης του διαδρόμου (holding point) στο αεροδρόμιο αναχώρησης, μέχρις ότου ελευθερώσουμε τον διάδρομο στον προορισμό μας, να έχουμε το transponder μας ενεργό. Στον Ευρωπαϊκό χώρο, πρέπει να έχουμε κώδικα 7000 στο transponder μας, ενώ για την Αμερική είναι 1200.
Traffic Pattern
Traffic pattern ή κύκλος αεροδρομίου, λέγετε η τυπική διαδρομή που ακολουθείται από τα αεροσκάφη κατά την απογείωση ή την προσγείωση σε VMCVMCDefinition: Visual Meteorological Conditions...
συνθήκες και έχοντας πάντα επαφή με τον διάδρομο. Η διαδρομή αυτή συνήθως χρησιμοποιείται σε μικρά αεροδρόμια γενικής αεροπορίας που έχουν μικρή κυκλοφορία.
Στα παρακάτω σχήματα φαίνεται πως εκτελείται ένας κύκλος κυκλοφορίας.
Ο κύκλος αυτός πρακτικά είναι ένα παραλληλόγραμμο που η μια πλευρά του εφαρμόζει πάνω στον διάδρομο. Κάθε πλευρά του έχει μια ονομασία. Η πλευρά που περνά πάνω από τον διάδρομο λέγεται προσήνεμο (Upwind). Ακολουθεί ή επόμενη που είναι το πλάγιο σκέλος (Crosswind), έπειτα η παράλληλη με τον διάδρομο αλλά από την έξω πλευρά που είναι το υπήνεμο (Downwind) και η επόμενη που είναι το βασικό (Base). Στο τέλος του βασικού βρίσκεται η τελική (Final) που μας οδηγεί στον διάδρομο. Ο κύκλος εκτελείται στα 1000 πόδια από το έδαφος, εκτός και αν ορίζεται κάποιο άλλο ύψος λόγο π.χ. κάποιον εμποδίων γύρω από το αεροδρόμιο. Το ύψος αυτό το βρίσκουμε στους χάρτες του αεροδρομίου που αναφέρονται στην προσέγγισης του διαδρόμου στο τμήμα Circle to land σαν MDAMDADefinition: Minimum Descent Altitude...
. Κατά την προσέγγιση στον διάδρομο ο πιλότος μπορεί να μπει σε ένα από τα σκέλη του pattern όπως του έχει ορίσει ο πύργος του αεροδρομίου και να συνεχίσει μέχρι τον διάδρομο. Επίσης μπορεί να του ζητηθεί να αναφέρει όταν θα φτάσει ή βρίσκεται σε κάποιο σκέλος. Η διαδικασία του traffic pattern μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην απογείωση, όταν ο πιλότος πρέπει να φύγει με μια κατεύθυνση διαφορετική από αυτή του διαδρόμου απογείωσης. Υπάρχουν δυο τύποι κύκλου ανάλογα με την στροφή που πρέπει να κάνει το αεροσκάφος για να εισέλθει στην τελική. Ο ένας είναι ο δεξιόστροφος κύκλος (Right hand traffic pattern) και ο αριστερόστροφος κύκλος (Left hand traffic pattern). Σε κάθε περίπτωση και τα σκέλη του κύκλου παίρνουν την αντίστοιχη ονομασία. Π.χ. δεξί υπήνεμο (right downwind) ή αριστερό βασικό (left base).
Σχέδιο πτήσης VFR
Σε μια πτήση VFR το να καταθέσεις σχέδιο δεν είναι πάντα αναγκαίο. Πρακτικά γίνεται για να μπορεί να βρεθεί ευκολότερα κάποιο αεροσκάφος όταν έχει χαθεί. Στην κατάθεση του σχεδίου πτήσης (flight plan), πρέπει να αναφέρουμε το αεροδρόμιο αναχώρησης και προορισμού, τα σημεία από τα οποία θα περάσουμε και το τελικό ύψος που θα φτάσουμε. Στο σχέδιο πτήσης επίσης πρέπει να αναφέρουμε πότε υπολογίζουμε την αναχώρησή μας και την διάρκεια του ταξιδιού μας. Πρέπει επίσης να συμπληρώσουμε και για πόση ώρα έχουμε καύσιμα στις δεξαμενές του αεροπλάνου μας και το εναλλακτικό αεροδρόμιο σε περίπτωση αδυναμίας προσέγγισης στο αεροδρόμιο προορισμού.
Για την σωστή εκτέλεση μιας VFR θα πρέπει να έχουμε την κατάλληλη προετοιμασία.
Χάρτες αεροδρομίων και διαδρομής
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να έχουμε όλους τους απαραίτητους χάρτες για τα αεροδρόμια αναχώρησης και προορισμού. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα οι χάρτες με τις πληροφορίες των αεροδρομίων. Καθώς και αυτοί που αναφέρονται στις τερματικές περιοχές του. Επίσης θα πρέπει να έχουμε και τον enroute VFR χάρτη όλης της διαδρομής, όπως και χάρτες για τα εναλλακτικά αεροδρόμια.
Αποφυγή επίμαχων περιοχών
Κατά τον σχεδιασμό της πτήσης. Αποφυγή περιοχών που υπάρχουν έντονα καιρικά φαινόμενα. Τις επεκτάσεις των διαδρόμων ενός αεροδρομίου με δημοσιευμένες IAP( Instruments Approach Procedures). Αεροδρόμια με ATZATZDefinition: Aerodrome Traffic Zone...
και MATZMATZDefinition: Military Aerodrome Traffic Zone...
. Περιοχές που υπάρχουν πτώσεις αλεξιπτωτιστών, πτήσεις υπερελαφρών και glider. Απαγορευμένες και επικίνδυνες περιοχές, καθώς και περιοχές που έχουν ειδικούς περιορισμούς.
Επίσης θα πρέπει να έχετε υπολογίσει την απόσταση της διαδρομής, τον χρόνο που θα διαρκέσει η πτήση καθώς και τα καύσιμα που θα καταναλωθούν, επαυξημένα με τυχών αλλαγές κατά την πορεία της πτήσης. Να γνωρίζουμε τον καιρό που θα αντιμετωπίσουμε κατά την διαδρομή μας. Φυσικά και τα MEFMEFDefinition: Maximum elevation figure...
των περιοχών που θα περάσουμε στο enroute κομμάτι της πτήσης.
Μελέτη της τοπογραφίας
Μελετούμε την μορφολογία του εδάφους και των υδάτινων χώρων που θα περάσουμε έτσι ώστε να βρίσκουμε ευκολότερα την διαδρομή μας, αλλά και εναλλακτικές πορείες αν αυτό καταστεί αναγκαίο. Επίσης θα πρέπει να ενημερώνουμε το αλτίμετρο μας με το QNHQNHDefinition: in the Q-code Atmospheric pressure at MSL...
της περιοχής που περνάμε.
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ
Στο παρακάτω σχέδιο περιγράφεται ο τρόπος υπολογισμού των καυσίμων για μια πτήση VFR.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΕΝΑΕΡΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ
Κάθε φορά που ένα αεροσκάφος βρίσκεται σε ελεγχόμενη περιοχή, είναι υποχρεωμένο να επικοινωνεί με τον ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας και να παίρνει άδεια για κάθε κίνησή του. Παρακάτω περιγράφεται η επικοινωνία ανάμεσα στον πιλότο και τους ελεγκτές. Στο παράδειγμα έχουμε μια VFR πτήση από τα Μέγαρα (LGMG) στην Σκιάθο (LGSK) με σχέδιο πτήσης (AIGINA HELLINIKON HOLARGOS AVLON SARAKINIKON). Η πτήση θα φτάσει σε ύψος 5500 πόδια. Το call sign της πτήσης είναι SX-ATK.
To ATISATISDefinition: Automatic Terminal Information Service...
στα ΜΕΓΑΡΑ είναι:
MEGARA info D report at 1630 Arrival and departure rwy 26L wind 340 degrees 8 knots visibility more than 10 km clouds few at 3000 feet temperature 14 dewpoint 10 QNH 1010 hpa NOSIG first contact info D
Αναχώρηση VFR
Σε μια αναχώρηση VFR δεν είναι πάντα αναγκαίο να πάρουμε εξουσιοδότηση για το σχέδιο πτήσης ή άδεια για εκκίνηση κινητήρα όπως είναι αναγκαίο να γίνει σε μια IFR πτήση.
Θα πρέπει να έχουμε τον καιρό του αεροδρομίου αναχώρησης και προορισμού και να έχουμε μελετήσει την διαδρομή που θα ακολουθήσουμε. Τον καιρό του αεροδρομίου αναχώρησης μπορούμε να τον πάρουμε από το ATISATISDefinition: Automatic Terminal Information Service...
ή να τον ζητήσουμε από τον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου όπως και τον καιρό του αεροδρομίου προορισμού. Από το ATIS επίσης θα διαβάσουμε το QNHQNHDefinition: in the Q-code Atmospheric pressure at MSL...
τον ενεργό διάδρομο καθώς και πιο είναι το τελευταίο ATIS για να το αναφέρουμε στην πρώτη μας επικοινωνία. Όταν θα συνδεθούμε με το δίκτυο φυσικά θα πρέπει να καταθέσουμε σχέδιο πτήσης.
Επικοινωνία κατά την αναχώρηση.
Όταν είμαστε έτοιμοι για τροχοδρόμηση :
- SX-ATK : Megara Tower, καλησπέρα SX-ATK
- TWR : SX-ATK, Megara Tower καλησπέρα , go ahead
- SX-ATK : Socata TB20 at parking 36, VFR to Skiathos, with information D , request Taxi, SX-ATK.
- TWR : SX-ATK, taxi to holding point RWY 26L via Echo QNH 1010
- SX-ATK: Cleared taxi to holding point RWY 26L via Echo , QNH 1010, SX-ATK
Όταν είμαστε στο H/P και έτοιμοι για αναχώρηση:
- SX-ATK: ready for departure, SX-ATK
- TWR : SX-ATK , Wind 340 8kts Cleared for line up and take off RWY 26L
- SX-ATK: Cleared for line up and take off RWY26L, SX-ATK
Απογείωση και enroute VFR:
Απογειωνόμαστε και ανεβαίνουμε για τα 2000 πόδια προς to DAPORI όπως μας ορίζει ο χάρτης.
- SX-ATK: Megara Tower, SX-ATK passing 1500ft proceed DAPORI at 1500
- TWR : SX-ATK, next report over DAPORI
- SX-ATK: Next report to DAPORI SX-ATK
Πάνω από το DAPORI αναφέρουμε:
- SX-ATK: Over Dapori 2000ft next AIGINA at 1506 SX-ATK
- TWR : SX-ATK, switch to Athina Radar 132,97 good day
- SX-ATK: Switch to Athina Radar 132,97 good day, SX-ATK
Αλλάζουμε την συχνότητα στο Athina Radar:
- SX-ATK: Athina Radar, SX-ATK passed DAPORI at 2000ft 7 miles inbound AIGINA
- RADAR: SX-ATK , good day, next report over AIGINA
- SX-ATK: Next report over AIGINA, SX-ATK
Περνώντας πάνω από Αίγινα:
- SX-ATK: Athina Radar, SX-ATK over AIGINA 1500ft next HELLINIKON at 1517
- RADAR: SX-ATK, next report over HELLINIKON
- SX-ATK: next report over HELLINIKON, SX-ATK
Περνώντας πάνω από Ελληνικό :
- SX-ATK: Athina Radar, SX-ATK over HELLINIKON 1500ft climb 2500ft next CHOLARGOS at 1523
- RADAR: SX-ATK, climb 2500ft next report CHOLARGOS
- SX-ATK: climb 2500ft next report CHOLARGOS, SX-ATK
Φτάνοντας στον Χολαργό:
- SX-ATK: Athina Radar, SX-ATK over CHOLARGOS 2500ft climb 5500ft next AVLON at 1531
- RADAR: SX-ATK, climb 5500ft next report AVLON
- SX-ATK: climb 5500ft next report AVLON, SX-ATK
VFR Προσέγγιση στο αεροδρόμιο:
Προσέγγιση για προσγείωση straight in
- SX-ATK: SX-ATK, TB20, good day, 10 Miles south of Airport Alt 2500ft for landing.
- TWR : SX-ATK, good day, Local QNH 1006 , report on Final rwy 02
- SX-ATK: QNH 1006, report on final rwy 02, SX-ATK
Προσέγγιση κάθετα στον διάδρομο
- SX-ATK: Skiathos Tower , SX-ATK
- TWR : SX-ATK, Skiathos Tower , Go ahead
- SX-ATK: SX-ATK , TB20 , 10 Miles east of Airport Alt 2500ft for landing.
- TWR : SX-ATK, Local QNH 1006 , report on right Downwind rwy 02
- SX-ATK: QNH 1006 next report on right Downwind rwy 02 , SX-ATK
Με την είσοδο στο υπήνεμο
- SX-ΑΤΚ: entering right downwind 02, SX-ΑΤΚ
- TWR : SX-ΑΤΚ, roger , continue on downwind next report on base
- SX-ΑΤΚ: next report on base , SX-ΑΤΚ
Αναφορά Στο βασικό
- SX-ATK: turn right on base, SX-ATK
- TWR: SX-ATK roger, report on final
- SX-ATK: report on final, SX-ATK
Στην τελική
- SX-ΑΤΚ: on final, SX-ΑΤΚ
- TWR : SX-ΑΤΚ, wind 350 10kts Cleared to LAND RWY 02
- SX-ΑΤΚ: Cleared to LAND RWY 02, SX-ATK
VFR Προσέγγιση σε αεροδρόμιο μόνο για διέλευση:
- SX-ATK: Mitilini Approach, SX-ATK, TB20 , Entering control zone via ERESO, Altitude 4500ft , Leave the control zone via PANOS
- TWR: SX-ATK continue with published VFR routes and altitudes next report passing PANOS
- SX-ATK: continue with VFR routes and altitudes next report passing PANOS, SX-ATK
FREDA Check
Ένας βασικός έλεγχος σε μια VFR πτήση είναι to FREDA check που βλέπουμε παρακάτω. Πρέπει να γίνεται κάθε 10 -15 λεπτά σε κάθε πτήση που κάνουμε. Η λέξη FREDA βγαίνει από τις λέξεις Fuel, Radio,Engine, DI, Altimeter. Παρακάτω αναλύονται κάθε στάδιο του τεστ.
Fuel: Εξασφαλίζουμε ότι το καύσιμο είναι επαρκές με τον τρέχων ρυθμό κατανάλωσης για όλη την πτήση μας. Ελέγχουμε τον ρυθμό κατανάλωσης και ρυθμίζουμε τον κινητήρα ώστε να έχουμε κάθε φορά την καλύτερη και οικονομικότερη λειτουργία του. Ελέγχουμε την στάθμη στις δεξαμενές και διαχειριζόμαστε τον διακόπτη επιλογής καυσίμου έτσι που η ποσότητα του να είναι ισορροπημένη μεταξύ των δεξαμενών.
Radio ελέγχουμε την συχνότητα που μιλάμε να είναι η σωστή κάθε φορά και επιβεβαιώνουμε τυχόν ραδιοβοηθήματα που παρακολουθούμε.
Engine Παρακολουθούμε την πίεση και θερμοκρασία λαδιού, το RPMRPMDefinition: Round Per Minute...
, το Manifold pressure και άλλες παραμέτρους του κινητήρα και πάντοτε είμαστε έτοιμοι σε περίπτωση που χρειαστεί να ενεργοποιήσουμε το carburetor heat.
Direction Indicator Επιβεβαιώνουμε την σωστή πορεία μας και διορθώνουμε το heading indicator με βάση την πυξίδα σε σταθερή πορεία για να μηδενίζουμε το φαινόμενο της απόκλισης του οργάνου λόγο της κίνησης της γης.
Altimeter Ελέγχουμε ότι είμαστε στο σωστό ύψος, διορθώνουμε αν έχουμε απόκλιση και ανανεώνουμε το QNHQNHDefinition: in the Q-code Atmospheric pressure at MSL...
στο αλτίμετρό μας για να έχουμε πάντα αυτό που επικρατεί στην περιοχή που πετάμε.
Flight computer Ε6Β
Παρότι το flight computer χρησιμοποιείται κυρίως στην εκπαίδευση πτήσεων διότι αυτοί οι υπολογιστές πτήσεων έχουν αντικατασταθεί με ηλεκτρονικά εργαλεία, ωστόσο ένας πιλότος πρέπει να γνωρίζει τη χρήση του. Ο υπολογιστής πτήσης χρησιμοποιούνται για τον προγραμματισμό της πτήσης για τον υπολογισμό του καυσίμου, της διόρθωσης του ανέμου, του χρόνου διαδρομής και άλλες εφαρμογές. Στον αέρα, ο υπολογιστής πτήσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό της ταχύτητας εδάφους, την εκτιμώμενη ποσότητας καυσίμου που πρέπει να χρησιμοποιηθεί καθώς και τον υπολογισμό της ώρας άφιξης.Το πίσω μέρος του υπολογιστή έχει σχεδιαστεί για την εύρεση της ground speed και της διόρθωσης στης πορείας βάση του ανέμου, δηλαδή, ο πιλότος μπορεί να υπολογίσει πόσο επηρεάζει ο άνεμος την ταχύτητα και την πορεία του αεροσκάφους.
Στο βίντεο που υπάρχει παρακάτω μπορείτε να δείτε πως χρησιμοποιούμε ένας υπολογιστής πτήσης.
Για το FlightSimmer.GR
Γιάννης Ευαγγελινός